Odszkodowanie za błędy medyczne

CZYM JEST BŁĄD MEDYCZNY?

Zgodnie z definicją wyrażoną w art. 67a ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta za zdarzenie medyczne uważa się m.in. diagnozę niezgodną z aktualną wiedzą medyczną, jeżeli spowodowała ona niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby. Powyższy przepis stosuje się do zdarzeń medycznych będących następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych w szpitalu w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej.

Z kolei błędem sztuki lekarskiej jest czynność (zaniechanie) lekarza w zakresie diagnozy i terapii, która jest niezgodna z nauką medyczną w zakresie dla lekarza dostępnym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01 kwietnia 1995 roku, sygn. akt: IV CR 39/54).

Błąd jest kategorią obiektywną, jest całkowicie niezależny od indywidualnych cech bądź zdolności konkretnego lekarza oraz okoliczności, w jakich dokonuje on czynności leczniczych; stanowi obiektywny element winy. Przeważnie łączy się z brakiem wiedzy lekarza, którą ten powinien posiadać, nieprzeprowadzeniem odpowiednich badań wstępnych albo przeprowadzeniem badań zbyt powierzchownych czy pośpiesznych, co powoduje wadliwą diagnozę, mylne odczytanie rentgenogramu, wybór wadliwej metody leczenia, brak konsultacji ze specjalistami, a więc jest skutkiem przyczyn zawinionych przez lekarzy. (W: Mirosław Nesterowicz, Prawo Medyczne Komentarz i glosy do orzeczeń sądowych, LexisNexis, Biblioteka prawnika, Wina lekarza. Błąd sztuki lekarskiej. s. 63-64).

Natomiast, błąd medyczny jest to w szerokim znaczeniu każde postępowanie obiektywnie sprzeczne z powszechnie uznanymi zasadami ostrożności. Obejmuje swoim zakresem błąd lekarski, który zależy od aktualnego stanu wiedzy w zakresie medycyny.

Należy przy tym podkreślić, iż powinnością szpitala (lekarza) jest zapewnienie pacjentowi bezpieczeństwa leczenia. Pacjent ma bowiem prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym (tak: D. Karkowska, Komentarz do art. 8 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, LEX nr 78519).

JAKIE ROSZCZENIA PRZYSŁUGUJĄ OSOBIE, WOBEC KTÓREJ DOPUSZCZONO SIĘ BŁĘDU MEDYCZNEGO?

Pacjent, wobec którego dopuszczono się błędu medycznego (błędu w sztuce lekarskiej) ma prawo dochodzić przysługujących mu praw m.in. wszczynając postępowanie przed Rzecznikiem Praw Pacjenta, przed sądem lekarskim, przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, zgłosić sprawę do ubezpieczyciela osoby odpowiedzialnej za zdarzenie, a w braku możliwości polubownego rozwiązania sporu, skierować sprawę na drogę postępowania sądowego.

Sąd może przyznać poszkodowanemu w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Ustalając wysokość należnego zadośćuczynienia, należy mieć na uwadze w szczególności rodzaj doznanych przez pokrzywdzonego obrażeń, nasilenie i czas trwania cierpienia fizycznego oraz skutki urazów w zakresie ogólnej zdolności do samodzielnej egzystencji i zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie.

Z kolei celem odszkodowania jest wyrównanie strat i utraconych korzyści o charakterze majątkowym. Odszkodowanie jest świadczeniem, którego można dochodzić z tytułu wyrządzonej szkody. Świadczenie to może być dochodzone zarówno od podmiotu, który szkodę wyrządził, jak i od podmiotu, który na podstawie stosownej umowy (np. na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia) przejął na siebie odpowiedzialność za to zdarzenie.

Podstawową funkcją odszkodowania jest funkcja kompensacyjna. Odszkodowanie ma na celu wyrównanie uszczerbku, który powstał w majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia, wywołującego szkodę (np. błędu medycznego). Między innymi pacjent może domagać się zwrotu przez podmiot odpowiedzialny za powstanie szkody, takich kosztów jak koszty leczenia, koszt dojazdów do placówek medycznych, koszt potrzebnych środków medycznych. Jednocześnie, w przypadku utraty dochodów pokrzywdzony może również domagać się ich zwrotu. Należy zaznaczyć, iż wysokość odszkodowania powinna, co do zasady ściśle odpowiadać rozmiarom wyrządzonej szkody - wysokość odszkodowania powinna być adekwatna do rozmiarów szkody. Dlatego też, powinna ona odpowiadać kosztom faktycznie poniesionym i tym, które zostały przez pokrzywdzonego utracone.

Wskazania wymaga fakt, iż uszczerbek majątkowy może mieć postać straty rzeczywistej powodującej zmniejszenie majątku poszkodowanego oraz postać utraconych korzyści, co oznacza, iż wskutek danego zdarzenia poszkodowany nie powiększył swojego majątku, a czego z dużym prawdopodobieństwem mógł się spodziewać. Nie ma wątpliwości, iż odszkodowanie za utracone korzyści przysługuje poszkodowanemu, który wskutek wypadku, którego doznał nie może wykonywać pracy zarobkowej, czego konsekwencją jest utrata przewidywanego dochodu.

Oprócz zadośćuczynienia i odszkodowania za błąd medyczny, pacjent może dochodzić również renty od osoby odpowiedzialnej za powstanie szkody. Renta może być dochodzona z uwagi na całkowitą lub częściową utratę zdolności do pracy, zwiększenie potrzeb pokrzywdzonego wskutek błędu medycznego (np. odpowiednie przystosowanie mieszkania), zmniejszenie widoków na przyszłość.

Kwota świadczenia z tytułu renty uzależniona jest od wielu czynników. Przede wszystkim przy wyliczeniu hipotetycznej kwoty renty, o którą można się ubiegać, warto wziąć pod uwagę zarobki pokrzywdzonego przed zdarzeniem wywołującym szkodę, rodzaj wykonywanej pracy, możliwość awansu przed i po zdarzeniu, uszczerbek na zdrowiu, utracone korzyści.

Podsumowując, w przypadku dopuszczenia się przez pracownika podmiotu leczniczego błędu medycznego, osobie poszkodowanej przysługuje możliwość prawnego dochodzenia swoich praw i żądania zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej, która chociażby w najmniejszym stopniu ma na celu zniwelowanie doznanych cierpień, jak również pokrycie utraconych kosztów i dochodów.

Pamiętać należy, iż termin przedawnienia roszczeń z tytułu błędu medycznego wynosi 3 lata. Termin ten jest liczony od momentu powzięcia wiedzy o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia – nie dłużej niż 10 lat od dnia zaistnienia zdarzenia. W przypadku, gdy szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie ulega przedawnieniu z upływem 20 lat. Z kolei, gdy doszło do dopuszczenia się błędu medycznego względem osoby małoletniej – termin przedawnienia nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od uzyskania przez nią pełnoletności.