Praca w sobotę a kodeks pracy

Dla większości osób praca w sobotę jest pracą w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Jest ona możliwa tylko w razie wystąpienia przesłanek uzasadniających wydanie przez pracodawcę polecenia wykonywania pracy w dniu wolnym od pracy i powinna zostać zrekompensowana przez pracodawcę udzieleniem innego dnia wolnego, nie później niż do końca okresu rozliczeniowego.

Okres rozliczeniowy jest ustalany indywidualnie przez pracodawcę – w regulaminie pracy, obwieszczeniu, zakładowym układzie zbiorowym pracy. Zazwyczaj pracodawca decyduje się na ustalenie okresu rozliczeniowego w wymiarze 1 miesiąca, chociaż zdarzają się praktyki, iż okres ten jest dłuższy i wynosi np. 3 miesiące.

Praca w dniu wolnym od pracy jest dopuszczalna w razie:

1. konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
2. szczególnych potrzeb pracodawcy.

Z kolei pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy. Rozróżnia się normę dobową i normę tygodniową. Norma dobowa wynosi 8 godzin, norma tygodniowa z kolei 40 godzin. Jednakże, godziny, które przekraczają normę dobową, muszą zostać rozliczone przez pracodawcę w danym miesiącu kalendarzowym – w terminie wypłaty wynagrodzenia. Nie uwzględnia się ich w rozliczeniu normy tygodniowej. Z kolei praca w dzień wolny – a tym samym przekroczenie normy tygodniowej czasu pracy, uprawnia pracownika do udzielenia przez pracodawcę dnia wolnego od pracy.

Istotnym jest, iż uprawnienie do domagania się udzielenia przez pracodawcę dnia wolnego powstaje niezależnie od ilości przepracowanych godzin w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu pracy. Pracownik, który świadczył pracę nawet przez 2 godziny, może domagać się pełnego dnia wolnego w zamian.

Pracodawca nie może wybrać sposobu rekompensaty pracownikowi świadczenia przez niego pracy w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Zgodnie z zapisami kodeksu pracy, pracodawca ma prawny obowiązek udzielenia pracownikowi innego dnia wolnego od pracy.

Należy pamiętać, iż za nieudzielenie pracownikowi dnia wolnego od pracy, pracodawca może narazić się na konsekwencje prawne. Zgodnie z art. 281 pkt 5 k.p. kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych podlega karze grzywny od 1.000,00 złotych do 30.000,00 złotych.